Ga jij in discussie? Of kies je voor de dialoog?
Ga jij in discussie? Of kies je voor de dialoog met Dialogue to Synergize (D2S)?
Welke onderstaande kenmerken zijn op jou van toepassing?
En durf jij je zelfbeeld te toetsen bij mensen in jouw omgeving?
Als je de woorden ‘oproep tot dialoog’ googelt, kom je talloze voorbeelden tegen van mensen die proberen een weg te vinden in ingewikkelde kwesties waarbij tegengestelde belangen spelen. Het is een teken dat er steeds meer behoefte is aan dialoog1. Een positieve ontwikkeling! De praktijk leert echter dat we het buitengewoon lastig vinden om het gesprek aan te gaan met mensen die een andere mening of andere ideeën hebben. In plaats van onbevangen te luisteren, zijn we geneigd anderen de maat de nemen. We doen dat de hele dag door, in ieder contact, ieder gesprek en ieder overleg. Het gebeurt instinctief en is bijna niet te controleren. Bewust of onbewust toetsen we wat de ander zegt of doet direct aan onze eigen normen en waarden. We leggen mensen langs een figuurlijke meetlat en zodra iemand hiervan afwijkt, ontstaat er spanning. Deze spanning prikkelt ons brein en zorgt ervoor dat we vaak direct een mening hebben over de ander.2 Meestal vinden we die spanning ongemakkelijk en willen we er zo snel mogelijk van af. Herkenbaar?
Het is niet zo gek dat veel mensen het lastig vinden om productief om te gaan met dit soort spanning. Spanning staat vanuit evolutionair perspectief namelijk voor gevaar. Ze kaapt ons gezond verstand (de ratio) en zorgt dat we in oude denkreflexen schieten. Onze instinctieve reactie is vechten, verstarren of vluchten.3 Het zijn de drie overlevingsstrategieën waar we haast automatisch op terugvallen zodra de spanning hoog oploopt: we discussiëren, we sussen of we houden onze mond.
Als je de discussie aangaat, hoop je de ander van je eigen gelijk te kunnen overtuigen. Veel zin heeft dit meestal niet omdat je gespreks- partner dan ook direct begint te zwaaien met zijn eigen figuurlijke meetlat en voor je het weet, verzanden jullie in een vruchteloze discussie. De discussie is een vorm van of/of-denken, een getouwtrek, waarbij er maar één gelijk kan hebben.
Het kan ook zijn dat je de spanning probeert te verminderen door de boel te sussen. Je zoekt dan naar een compromis door rekening te houden met de verschillende belangen en verschillen van inzicht. Het sluiten van een compromis kun je zien als een vorm van verstar- ren. Uit angst voor escalatie schiet je in en/en-denken. Je hebt de beste intenties en wilt rekening houden met elkaars behoeften maar dit levert over het algemeen weinig vernieuwing op. Het verstart of bevriest juist ons denken.
Tot slot kun je er ook voor kiezen om de spanning te laten verdwijnen door je mond te houden. Je ziet geen heil in het gesprek omdat je denkt dat het uiteindelijk toch niets zal opleveren. Je mond houden is een vorm van vluchten en kun je typeren als cirkel-denken. Met deze strategie probeer je op een veilige manier de arena te verlaten. In de manier waarop je kijkt en denkt, vind je altijd de juiste argumenten die je gekozen strategie bevestigen en daarmee is de cirkel rond. Ga eens bij jezelf te rade. In welke strategie herken jij jezelf?
Uiteraard willen wij beslist niet suggereren dat deze drie strategieën nooit een goede benadering van een situatie kunnen zijn. In specifieke gevallen kan het juist heel heilzaam zijn om de gemoederen eerst tot bedaren te brengen of vragen de verhoudingen erom dat je op dat moment wijselijk je mond houdt. Maar het is niet de manier om tot vernieuwende oplossingen te komen. Onze oeroude reflexen en overlevingsstrategieën ontnemen ons de mogelijkheid om verschillen te benutten en om een verschil te maken. Dat is een gemiste kans want onderzoek4 laat zien dat er een positieve relatie5 bestaat tussen divers samengestelde leiderschapsteams en hun prestaties. Leden uit divers samengestelde teams raken geïnspireerd door elkaars afwijkende perspectieven en hun samenwerking leidt tot vernieuwende oplossingen met betere resultaten onder de streep. Dit is ook in lijn met ons onderzoek6 bij THT consulting, waaruit naar voren is gekomen dat leiders en professionals die beter in staat zijn een verschil van mening te onderzoeken en (ogenschijnlijke) tegenstellingen te benutten, meer gewaardeerd worden en een betere beoordeling krijgen.
Om dit te bereiken is het de kunst dat je je gezond verstand laat prevaleren en het niet meer laat kapen door instinctieve reflexen.
In ons moderne bestaan staat spanning immers vaak helemaal niet meer voor acuut gevaar. Wij willen je aanmoedigen om deze spanning daarom te zien als kans: de kans om een verschil van mening of ander perspectief te laten bijdragen aan je persoonlijke ontwikkeling, het tackelen van een uitdaging of het vinden van innovatieve oplossingen voor problemen.
Maak je hoofd vrij voor een nieuwe manier van denken: het Doordenken. Met Doordenken betreed je nieuw terrein met ongekende moge- lijkheden. Het betekent dat je tijdens gesprekken de regie pakt, dat je verschillende meningen onderzoekt, dat je ogenschijnlijke tegenstellingen integreert en dat je tot een veel productievere samenwerking komt.
De weg naar de productieve dialoog begint ermee dat je je eigen manier van communiceren tegen het licht houdt en beoordeelt op effectiviteit. En doe vervolgens de test aan het begin van deze blog en bespreek dit zelfbeeld met een aantal mensen in je omgeving.
Wil je meer weten hoe jij je dialoogvaardigheden kunt vergroten? Mail voor een afspraak: Roland@d2s.info of lees eerst het boek Einde Discussie Leiderschap door Dialoog https://www.managementboek.nl/boek/9789024446018/einde-discussie-roland-de-bruijn?affiliate=7592
